Wyobraź sobie budowę nowoczesnego miasta. Urbanista planuje całe dzielnice, wyznacza strefy przemysłowe i mieszkalne, projektuje arterie komunikacyjne i określa standardy zabudowy. Architekt budynków tworzy natomiast konkretne, funkcjonalne obiekty – biurowce, szkoły, centra handlowe – które muszą pasować do większego planu. Każdy z nich jest niezbędny. Bez urbanisty miasto staje się chaotycznym labiryntem. Bez dobrych architektów budynki są nietrwałe i nie spełniają swojej funkcji.
Dokładnie tak samo działa to w organizacjach IT. Architekt Korporacyjny (Enterprise Architect, EA) to strateg patrzący na całość. Architekt Rozwiązań (Solution Architect, SA) to taktyk skupiony na konkretnym wyzwaniu. W dynamicznym świecie biznesu obie role są kluczowe, ale często mylone – zwłaszcza w polskich firmach, gdzie jedna osoba próbuje je łączyć, gaszą pożary zamiast budować przyszłość. Czas to zmienić.
Architektura Korporacyjna – spojrzenie z lotu ptaka
Architektura Korporacyjna to strategiczna mapa całej organizacji. Obejmuje cztery domeny: biznes, aplikacje, dane i infrastrukturę. To odpowiedź na fundamentalne pytania: CO robimy i DLACZEGO to robimy. EA definiuje długoterminowy kierunek i zapewnia, że wszystkie inicjatywy technologiczne wspierają cele biznesowe.
Kluczowe zadania Architekta Korporacyjnego:
- Identyfikacja ryzyk technologicznych i strategicznych
- Tworzenie map drogowych technologii (technology roadmaps)
- Analiza luk między stanem obecnym a docelowym (gap analysis)
- Napędzanie transformacji cyfrowej i standaryzacji
- Zarządzanie długiem technologicznym na poziomie organizacji
Posłużmy się przykładem. Firma z sektora e-commerce decyduje się na strategiczne przejście z architektury monolitycznej na mikroserwisy. Rola Architekta Korporacyjnego polega na:
- Stworzeniu mapy drogowej transformacji rozłożonej na 2-3 lata
- Zdefiniowaniu standardów komunikacji między serwisami (Kafka, RabbitMQ, API Gateway)
- Określeniu polityki bezpieczeństwa, obserwability i governanc’u
- Zaplanowaniu budowy nowych kompetencji: DevOps, Kubernetes, SRE
- Oszacowaniu wpływu na wszystkie zespoły, procesy i istniejące systemy
Architekt Korporacyjny używa frameworków jak TOGAF czy języków modelowania jak ArchiMate, by wizualizować złożoność i budować wspólne zrozumienie w organizacji. Jego celem jest spójność i długoterminowa zrównoważona skalowalność.
Architektura Rozwiązań – konkret w działaniu
Architektura Rozwiązań to taktyczne działanie odpowiadające na konkretne potrzeby biznesowe i projektowe. To odpowiedź na pytanie: JAK zrealizować dany cel – wydajnie, bezpiecznie i w ramach ograniczeń budżetu, czasu i technologii.
Kluczowe zadania Architekta Rozwiązań:
- Projektowanie konkretnych systemów i integracji
- Dobór technologii i narzędzi
- Prototypowanie i walidacja rozwiązań (proof of concept)
- Głębokie rozumienie wymagań biznesowych i niefunkcjonalnych
- Zarządzanie kompromisami (trade-offs): koszt vs. czas vs. jakość
Wracając do naszego przykładu transformacji na mikroserwisy – jeden z zespołów ma za zadanie wydzielić moduł obsługi płatności jako osobny mikroserwis. Rola Architekta Rozwiązań polega na:
- Zaprojektowaniu API tego serwisu zgodnie ze standardami EA
- Doborze właściwej bazy danych (PostgreSQL vs. MongoDB) na podstawie wymagań
- Zaprojektowaniu integracji z zewnętrznymi bramkami płatniczymi (Stripe, PayU)
- Zadbaniu o skalowalność, bezpieczeństwo (PCI DSS) i monitorowanie
- Dostarczeniu dokumentacji technicznej i diagramów (np. w C4 Model)
Architekt Rozwiązań pracuje z narzędziami UML, Model C4 itp.. Jego celem jest dostarczenie rozwiązania, które działa, jest utrzymywalne i zgodne ze strategią korporacyjną.
Strateg kontra Taktyk – kluczowe różnice
| Wymiar | Architekt Korporacyjny (EA) | Architekt Rozwiązań (SA) |
|---|---|---|
| Zasięg | Cała organizacja | Konkretny projekt lub problem |
| Perspektywa | Strategiczna, długoterminowa (2-5 lat) | Taktyczna, krótkoterminowa (3-12 miesięcy) |
| Główne pytanie | „Co powinniśmy robić?” | „Jak to najlepiej zbudować?” |
| Fokus | Spójność, standaryzacja, redukcja ryzyka | Wydajność, funkcjonalność, time-to-market |
| Umiejętności | Myślenie strategiczne, frameworki (TOGAF), polityka IT | Głęboka wiedza techniczna, projektowanie, analityka |
| Stakeholderzy | C-level, dyrektorzy, zarząd | Product Ownerzy, team leaderzy, developerzy |
Wartość dla biznesu – dlaczego potrzebujemy obu?
Wartość Architekta Korporacyjnego:
- Lepsze planowanie strategiczne – unikanie technologicznego chaosu
- Redukcja kosztów w długim terminie poprzez standaryzację
- Spójność technologiczna umożliwiająca skalowalność
- Szybsza identyfikacja ryzyk i długu technologicznego
Wartość Architekta Rozwiązań:
- Dostarczanie rozwiązań na czas, w budżecie i zgodnie z obietnicą
- Przekładanie wymagań biznesowych na działający kod
- Optymalizacja technicznych kompromisów
- Mentoring zespołów developerskich
Obserwacja: W wielu firmach spotykam zjawisko „Architekta IT” – osoby mającej być jednocześnie strategiem i taktykiem. Efekt? Zamiast budować przyszłość, gasimy pożary. Zamiast tworzyć mapę drogową, „strzelamy” taktycznie do kolejnych problemów. To nieuchronnie prowadzi do długu technologicznego i frustracji zespołów.
Dojrzałe organizacje rozdzielają te funkcje. Pozwala to strategom myśleć o przyszłości bez presji „dostarczania na wczoraj”, a taktykom realizować projekty w zgodzie z długofalową wizją, nie tworząc technologicznych ślepych zaułków.
Synergia, a nie rywalizacja
Architekt Korporacyjny i Architekt Rozwiązań nie są w opozycji – tworzą hierarchiczną, współzależną relację. Architekt Korporacyjny buduje mapę, Architekt Rozwiązań używa jej jako kompasu przy projektowaniu konkretnych rozwiązań. Jeden tworzy ramy i standardy, Drugi buduje wewnątrz nich, dostarczając jednocześnie cennej informacji zwrotnej o ograniczeniach i możliwościach technologii.
Oczywiście, w praktyce pojawiają się tarcia. EA chce wdrożyć nową, strategiczną platformę chmurową, podczas gdy SA musi dostarczyć rozwiązanie „na wczoraj” na starej technologii. Tutaj kluczowa jest komunikacja i zrozumienie kontekstu biznesowego – nie każde rozwiązanie musi być idealnie wpisane w długoterminową strategię, jeśli wartość biznesowa jest wystarczająco wysoka. Pragmatyzm ponad dogmatyzmem.
Podsumowując: Inwestycja w obie role architektoniczne to nie koszt – to strategiczna inwestycja w zdolność Twojej firmy do adaptacji i innowacji. Bez urbanisty miasto staje się chaotyczne. Bez dobrych architektów budynki są nietrwałe. Dojrzała organizacja rozumie i pielęgnuje obie te role, bo tylko ich synergia pozwala na skuteczne i zrównoważone skalowanie biznesu w oparciu o technologię. Nie mylmy mapy z kompasem. Potrzebujemy obu, by trafić do celu 🙂
