Rational Unified Process jest zunifikowanym procesem wytwórczym oprogramowania dostarczającym praktycznych wskazówek, wzorców dokumentów i narzędzi, szablonów dokumentów oraz przykładów postępowania dla niemalże wszystkich działań związanych z procesem wytwarzania oprogramowania .
W swojej książce Kroll i Kruchten definiują RUP z trzech perspektyw. Pierwsza z nich określa RUP jako programową metodę ewolucyjną, która wspiera wytwarzanie oprogramowania i która jest iteracyjna, architekturocentryczna oraz jest ukierunkowana na przypadki użycia. Iteracyjność RUP oznacza ulepszanie systemu w wielu cyklach procesu. Każda iteracja kończy się uruchamialnym fragmentem kodu programu bądź systemu.
Iteracyjny proces rozwoju oprogramowania (na podstawie RUP)
Architekturocentryczność RUP oznacza, że wybór architektury oprogramowania ma istotne znaczenie dla procesu tworzenia oprogramowania. a ukierunkowanie na przypadki użycia określa funkcjonalność systemu, która powinna być zgodna z wymaganiami na system.
Drugie ujecie RUP mówi o dobrze zdefiniowanym i dobrze ustrukturalizowanym środowisku wspierającym procesy wytwórcze oprogramowania. Środowisko wytwarzające oprogramowanie określone jest w dwóch wielkościach: statycznej i dynamicznej. Zagadnienie to szczegółowo jest opisane w podrozdziale .
Trzecia definicja RUP opisuje go jako konfigurowalne środowisko do wytwarzania oprogramowania. Oznacza to, że RUP nadaje się do zastosowania w każdej organizacji wytwarzającej oprogramowanie. Dobrze spełnia swoją rolę zarówno przy małych projektach, gdzie pracuje od 3 do 10 programistów a proces wytwarzania jest krótszy niż rok, jaki i do dużych projektów. Metodyka RUP jest tak skonstruowana, że w zależności od potrzeb można skorzystać z tylko tych procesów, które uważamy w danej chwili za najlepsze i najbardziej pomocne.
Metodyka RUP stanowi swoisty przewodnik jak stosować Unified Modeling Language (UML) i jest wsparta przez całą rodzinę narzędzi CASE.
Ważnym aspektem jest fakt, że czynności wchodzące w skład RUP polegają na tworzeniu i pielęgnowaniu modeli a nie dokumentów papierowych .