Modelowanie przepływu czynności jest jedną z najważniejszych technik oferowanych przez język UML. Rozdział ten zawiera opis notacji i semantyki diagramu czynności zwanym także diagramem aktywności. .
Diagram czynności – definicja i zastosowanie
Diagram czynności (ang. activity diagram) jest diagramem interakcji, który służy do modelowania dynamicznych aspektów systemu. Jego zasadniczą funkcją jest przedstawienie sekwencji kroków, które są wykonywane przez modelowany fragment systemu.
Diagram czynności – notacja i semantyka
Aktywność
Rysunek 50. Aktywność – notacja z parametrami wejściowymi i wyjściowymi
Aktywność (ang. activity) jest sparametryzowanym zachowaniem systemu, przedstawionym w postaci uporządkowanych, podrzędnych elementów, z których najważniejszym jest akcja. Aktywność służy do zaprezentowania tych behawioralnych aspektów systemu, które mogą zostać zdekomponowane za pomocą czynności. Aktywność może stanowić oddzielny diagram czynności.
Czynność
Rysunek 51. Czynność – notacja
Czynność (ang. action) jest wykonywalnym węzłem aktywności, który reprezentuje transformację lub proces modelowanego systemu. Wynikiem działania czynności może być zmiana stanu systemu lub zwrócenie wyniku
(ang. reference). Czynność nie podlega dekompozycji.
Przepływ sterujący
Rysunek 52. Przepływ sterujący – notacja
Przepływ sterujący (ang. control flow) to element, który prezentuje przejście pomiędzy węzłami diagramu czynności.
Przepływ obiektu
Rysunek 53. Przepływ obiektu – notacja
Przepływ obiektu (ang. data flow), zwany także przepływem danych
to element, który prezentuje przejście pomiędzy węzłami diagramu widoku interakcji.
Węzeł końcowy
Rysunek 60. Węzeł końcowy – notacja
Węzeł końcowy (ang. activity finale node) to element kończący aktywność. Aktywność może mieć więcej niż jedno zakończenie.
Węzeł początkowy
Rysunek 61. Węzeł początkowy – notacja
Węzeł początkowy (ang. activity initial node) to element rozpoczynający aktywność. Aktywność może mieć tylko jeden węzeł początkowy.
Węzeł decyzyjny
Rysunek 63. Węzeł decyzyjny – notacja
Węzeł decyzyjny (ang. decision node) to element, który umożliwia dokonanie wyboru pomiędzy kilkoma możliwościami. Umieszczenie węzła decyzyjnego na diagramie oznacza, że nie ma jednej ścieżki wykonywania poszczególnych aktywności (istnieją ścieżki alternatywne). Węzeł decyzyjny może mieć jedno wejście dla przepływu sterującego i minimalnie dwa wyjścia przepływów. Na wyjściach z węzła decyzyjnego znajdują się wykluczające się warunki dozoru. Istotne jest, by warunki dozoru uwzględniały wszystkie możliwości, tak by nie dopuścić do zatrzymania przepływu na węźle.
Język UML dopuszcza, by jedno wyjście z węzła było opisane warunkiem [else], który oznacza ścieżkę, jaka powinna być wybrana w przypadku niespełnienia warunku dozoru wszystkich pozostałych wyjść.
Rysunek 64. Przykładowe zastosowanie węzła decyzyjnego na diagramach czynności
Często warunek dozoru jest bardzo długi, dlatego też, by zwiększyć czytelność diagramu, można zastosować wyrażenie decyzji, które wraz ze słowem kluczowym <<decisionInput>> zapisane jest w notce (rys. 65). Przedstawienie takie dozwolone jest tylko w sytuacji, gdy na każdym wyjściu jest ten sam warunek, którego parametry można wyrazić językiem matematyki.
Rysunek 65. Warunek dozoru zapisany za pomocą notki ze słowem kluczowym <<decisionInput>>
Węzeł połączenia
Rysunek 66. Węzeł połączenia – notacja
Węzeł połączenia (ang. merge node) to węzeł, w którym następuje scalenie kilku alternatywnych przepływów. Węzeł ten nie jest elementem synchronizującym.
Partycja aktywności
Rysunek 71. Partycja aktywności – notacja
Partycja aktywności (ang. activity partition) jest to część diagramu czynności, która grupuje czynności charakteryzujące się podobnymi cechami. Partycja aktywności w UML 1.x nosiła nazwę torów (ang. swimlines). Partycję aktywności można stosować zarówno pionowo, jak i poziomo, co umożliwia grupowanie czynności w wydajniejszy sposób.
Istotą diagramów czynności jest możliwość modelowania kolejno wykonywanych czynności z uwzględnieniem przepływu danych i równoległego wykonywania wybranych czynności.
Pozostałe diagramy UML:
w jaki sposób można zmienić action na activity w EA?
By zmienić action na activity trzeba W zakładce Design wybrać Edit (grupa element) i tam jest Change Type. Potem wybrać należy Activity i zmiana nastąpi 🙂
W modelowaniu ważny aspektem jest standaryzacja dlatego warto określić jedną formę opisu czynności np. rozkazującą „Przyznaj rabat” lub rzeczownikową „Wybór pojazdu”.
Jaka forma najlepsza?
TA forma jest lepsza, która bardziej pasuje zespołowi. Najczęściej korzystam z rzeczowników odczasownikowych, np.: przygotowanie faktury, opisanie faktury itd…
Dziękuję, bardzo pomocny wpis 🙂
„Węzeł początkowy (ang. activity initial node) to element rozpoczynający aktywność. Aktywność może mieć tylko jeden węzeł początkowy.”
Ten zapis jest nieprawidłowy. Aktywność może mieć więcej niż jeden węzeł początkowy – UML Specification Foundation 2.5.1 rozdział 15.3.3.1
Tak to prawda. Stosuję uproszczenie, gdyż zastosowanie, zgodnie ze standardem, wielu węzłów początkowych jest dość kłopotliwe.